Nam châm điều chỉnh mở cuộn coil máy lạnh là gì?

Trong ngành điện lạnh, khi nói đến hệ thống điều hòa – lạnh – thông gió (HVAC) thì nhiều người thường chỉ chú ý tới máy nén, dàn nóng – dàn lạnh… nhưng lại bỏ qua một linh kiện tưởng nhỏ nhưng đóng vai trò cực kỳ quan trọng: nam châm điều chỉnh mở cuộn coil (hay còn gọi là cuộn coil van điện từ).

Bạn đã từng nghe đến nó chưa? Nếu đang tìm hiểu hoặc đang sửa chữa hệ thống máy lạnh – điều hoà, bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ: Cuộn coil này là gì, tại sao nó lại quan trọng, cấu tạo – nguyên lý hoạt động như thế nào, cách nhận biết khi bị hỏng – và khi nào nên thay mới.

Hơn nữa, nếu bạn ở Việt Nam và đang tìm linh kiện chất lượng, hãy đọc đến phần cuối để biết cách chọn mua ở Vật tư Điện lạnh Thắng Phát với dịch vụ toàn quốc.

Vai trò của nam châm điều chỉnh mở cuộn coil trong hệ thống máy lạnh

Trước hết, để hiểu rõ “cuộn coil” làm gì, chúng ta hãy xem khái quát hệ thống máy lạnh: máy nén nén gas, dàn nóng thải nhiệt, dàn lạnh thu nhiệt, van tiết lưu/van điện từ điều chỉnh lượng gas… Và cuộn coil van điện từ chính là bộ phận điện từ giúp đóng/mở van tiết lưu hoặc van điện từ đó.

• Khi van mở: cho phép môi chất lạnh (gas) lưu thông tới dàn lạnh, quá trình trao đổi nhiệt diễn ra, không gian được làm lạnh.
• Khi van đóng: ngắt đường môi chất, ngăn gas lưu thông – bảo vệ máy nén, tránh hoạt động không tải, hoặc khi hệ thống đã đạt nhiệt độ yêu cầu.

Như vậy, nếu cuộn coil này hỏng: van không mở hoặc không đóng đúng lúc → hệ thống sẽ hoạt động không hiệu quả: máy lạnh chạy mà không lạnh, hoặc lạnh yếu, thậm chí là hư hỏng nặng hơn.

Vì vậy, đây là linh kiện “linh động” và “nhạy” trong hệ điều khiển.

Thân coi máy lạnh Daikin R32 hàng chính hãng

Nam châm điều chỉnh mở cuộn coil là gì? 

Định nghĩa và tên gọi:

“Nam châm điều chỉnh mở cuộn coil máy lạnh” là cách gọi thông dụng tại Việt Nam, nhưng chính xác hơn nó là cuộn dây điện từ (solenoid coil) lắp trên van điện từ (solenoid valve) hoặc van tiết lưu điện từ trong hệ thống điều hoà/refrigeration. Khi có dòng điện cấp vào, cuộn tạo ra từ trường hút lõi sắt di chuyển → van hoạt động (mở hoặc đóng).

Ở nước ngoài, thường gọi là “solenoid valve coil” hoặc “electromagnetic coil for refrigeration/air-conditioning valve”. Ví dụ như hãng Danfoss có dòng cuộn cho van solenoid HVAC-R.

Vì sao gọi “nam châm điều chỉnh mở”?

Vì hoạt động của nó dựa trên từ trường (nam châm) khi có dòng điện. Từ trường sinh ra tạo lực hút lõi sắt di chuyển, từ đó điều khiển van mở — nên có tên “nam châm điều chỉnh mở”.

Ứng dụng thực tế

• Hệ thống máy lạnh dân dụng (split, multi-split) có van điện từ trên đường ống lỏng hoặc ống hút → cuộn coil điều khiển.
• Hệ thống thương mại, công nghiệp: chiller, VRF, trung tâm điều hoà không khí.
• Hệ thống lạnh kho, tủ mát – nơi cần đóng/mở môi chất nhanh, kiểm soát tự động.

Ứng dụng khác: bơm-down (pump-down) trong lạnh, bypass gas nóng (hot-gas bypass) cũng dùng van điện từ có cuộn coil.

Cấu tạo chi tiết của cuộn coil máy lạnh

Hiểu rõ cấu tạo giúp bạn kiểm tra – bảo dưỡng đúng cách. Cấu tạo gồm ba phần chính:

Lõi sắt

Đây là phần kim loại (thường sắt hoặc thép từ) di chuyển theo lực từ trường. Khi cuộn dây được cấp điện, từ trường xuất hiện → lõi sắt bị hút vào trong → kích hoạt van mở hoặc đóng. Khi ngắt điện, lò xo hoặc lực trọng trường đẩy lõi về vị trí ban đầu.

Cuộn dây đồng

Là phần dây dẫn điện (thường đồng) được quấn nhiều vòng quanh lõi hoặc ống bên trong. Khi cấp điện, dòng điện chạy qua cuộn dây tạo từ trường. Yêu cầu kỹ thuật: cách điện tốt, quấn đều, chịu nhiệt, độ bền điện cao.

Vỏ bảo vệ và kết nối điện

• Vỏ bảo vệ: làm từ nhựa chịu nhiệt hoặc kim loại, chống ẩm, bụi, rung.
• Bộ phận kết nối điện: dây dẫn ra ngoài, giắc/cắm hoặc chân vít.
• Thường có tem/nhãn ghi điện áp (12 VDC, 24 VDC, 220 VAC…), số vòng, công suất, mã sản phẩm.

Van điện từ danpos nhập khẩu chính hãng.

Nguyên lý hoạt động

Khi van ở chế độ “thường đóng” (Normally Closed – NC)

• Trạng thái không có điện: van đóng – không cho môi chất đi qua.
• Khi cần mở (theo tín hiệu hệ thống): bo mạch hoặc cảm biến cấp điện vào cuộn coil → dòng điện chạy qua cuộn dây → tạo từ trường → lõi sắt bị hút → van mở → môi chất lưu thông.

Khi van ở chế độ “thường mở” (Normally Open – NO)

Ngược lại: trạng thái không có điện thì van mở; khi cấp điện thì van đóng. Trong nhiều máy lạnh thường sử dụng loại NC để khi mất điện đảm bảo van đóng – bảo vệ hệ thống.

Ưu điểm và nhược điểm

Ưu điểm:

• Điều khiển môi chất nhanh, tự động.
• Có khả năng tích hợp với hệ thống điều khiển, cảm biến nhiệt, áp suất.
• Bảo vệ máy nén: khi hệ thống đạt lạnh, van đóng, máy nén dừng, tránh lãng phí.

Nhược điểm:

• Nếu cuộn coil hỏng → van không hoạt động đúng → gặp nhiều sự cố.
• Cần đúng điện áp và thông số kỹ thuật khi thay thế.
• Môi trường ẩm, bụi hoặc rung mạnh có thể làm giảm tuổi thọ cuộn.

  ---

Tại sao cuộn coil máy lạnh lại quan trọng?

Dưới đây là một số lý do khiến linh kiện này không thể xem thường:

• Hiệu suất làm lạnh: Nếu van không mở đúng lúc hoặc mở không đầy đủ, lượng gas vào dàn lạnh sẽ thiếu → máy lạnh lạnh chậm hoặc không đủ lạnh.
• Tuổi thọ máy nén: Khi van không đóng lại đúng lúc, máy nén có thể chạy tải thấp hoặc chạy trống → dễ quá nhiệt, hư hỏng.
• Tiết kiệm điện năng: Khi van điều khiển tốt, hệ thống hoạt động đúng tải → tiết kiệm điện, hoạt động bền hơn.

An toàn hệ thống: Trong hệ thống lạnh công nghiệp – thương mại, việc đóng/mở môi chất đúng điểm rất quan trọng để tránh áp suất quá cao, đóng băng dàn, hoặc gas ngược dòng. 

Nhận biết dấu hiệu cuộn coil máy lạnh bị hỏng

Khi linh kiện này gặp sự cố, bạn sẽ thấy một số biểu hiện sau. Việc nhận biết sớm giúp bạn xử lý trước khi gây hư lớn hơn.

Dấu hiệu thường gặp

• Máy lạnh chạy nhưng không lạnh hoặc lạnh rất chậm.
• Khi kiểm tra, van điện từ (solenoid valve) không mở, môi chất không lưu thông.
• Khi cấp điện vào cuộn coil, không nghe tiếng “tạch” hoặc tiếng hút lõi như bình thường.
• Đo điện trở cuộn coil bằng đồng hồ thấy quá thấp (chập) hoặc vô cực (đứt).
• Cuộn coil nóng bất thường khi hoạt động.
• Môi chất bị đóng băng hoặc van bị kẹt – dẫn tới hoạt động không ổn định.

Vì sao hỏng?

• Dây quấn bị chập hoặc đứt do nhiệt độ/tuổi thọ.
• Tụ/tín hiệu điều khiển không cấp điện đúng (nhầm điện áp, mất dây).
• Môi trường lắp đặt quá ẩm, bụi hoặc có rung lắc mạnh.
• Van bị bẩn, kẹt – làm cho cuộn phải làm việc nhiều hơn/ bị bó → nhanh hỏng.

Hậu quả nếu không xử lý kịp

• Máy nén bị quá tải – hỏng.
• Gas bị lưu thông không đúng tải – hao hụt, hiệu quả thấp.
• Hệ thống lạnh bị đóng băng hoặc áp suất cao – nguy cơ rò rỉ, hỏng dàn.

Chi phí sửa chữa tăng cao hơn.

Tóm tắt và kết luận

Qua bài viết này, chúng ta đã cùng tìm hiểu về nam châm điều chỉnh mở cuộn coil máy lạnh: khái niệm, cấu tạo, nguyên lý hoạt động, vai trò quan trọng, cách nhận biết khi bị hỏng, cách kiểm tra và thay thế, cũng như cách chọn mua linh kiện chất lượng và phân biệt hàng giả.

Đây không chỉ là một linh kiện nhỏ – mà thực sự là trái tim trong việc điều khiển lưu thông môi chất lạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất, tuổi thọ và tiết kiệm điện của hệ thống máy lạnh.

Nếu bạn đang vận hành hệ thống máy lạnh – điều hoà (dân dụng hoặc công nghiệp) và muốn kiểm tra hoặc thay cuộn coil van điện từ, đừng ngần ngại:

Liên hệ ngay Vật tư Điện lạnh Thắng Phát để được tư vấn chính xác, cung cấp linh kiện chính hãng, giao hàng toàn quốc và hỗ trợ kỹ thuật – giúp hệ thống của bạn luôn vận hành ổn định, hiệu quả và tiết kiệm chi phí!

Trân trọng cảm ơn!